Iran Haberleri - Son Dakika Iran Haber Güncel Gelişmeler

İran: ABD tarafı gerçek irade gösterirse anlaşma mümkün

Erakçi, resmi ziyaret gerçekleştirdiği Cezayir'de İran devlet televizyonuna demeç verdi. ABD ile Umman'da 12 Nisan'da görüşeceklerini söyleyen Erakçi, "Bu görüşme dolaylı yapılacak başka bir formatı kabul etmiyoruz. Müzakerelerin doğrudan ve dolaylı olması önemli değil. Önemli olan görüşmelerin etkinliği, tüm tarafların ciddiyeti, niyetleri ve bir anlaşmaya varma isteğidir. Bu tercihin sebebi, baskı ve tehdit yoluyla kendi görüşlerini dayattıkları müzakerelerin aslında dikte edici olmasıdır ve biz bu yönteme inanmıyoruz. Dolaylı müzakere gerçek ve etkili bir görüşmeyi garantileyebilir. Biz de bu şekilde ilerleyeceğiz." dedi. Umman'ın aracılık rolüne işaret eden Erakçi, "Umman'ın arabuluculuk konusunda iyi bir geçmişe sahip olduğuna inanıyoruz ve diğer taraftan diplomatik bir çözüme ulaşmak için ciddi bir kararlılık görmeyi umuyoruz. Müzakerelerde önemli olan budur." ifadelerini kullandı. İranlı Bakan, ülkesinin nükleer programındaki belirsizlikleri ortadan kaldırmaya hazır olduklarını belirterek, "Programımızın barışçıl niteliğine güveniyoruz ve durum bizim için bir sınırlama veya İran'ın hedeflerine engel oluşturmadığı sürece bu konuda daha fazla güven inşasında bir sorun görmüyoruz. Güven inşasının karşılığında, İran'a yönelik asılsız suçlamalar nedeniyle haksız yere uygulanan yaptırımların kaldırılması gerekir." diye konuştu. Müzakerelerdeki temel hedeflerinin yaptırımların kaldırılmasının sağlanması olduğunu dile getiren Erakçi, "Karşı tarafın gerekli ve yeterli iradesi varsa anlaşma sağlanabilir. Sonuç olarak, meşhur tabirle 'top artık Amerika'nın sahasında' eğer karşı taraf gerçek bir iradeyle Umman'a gelirse, mutlaka sonuç alırız." değerlendirmesinde bulundu. Erakçi, müzakerelere İran adına kendisinin ve ABD adına ise Orta Doğu Özel Temsilcisi Steve Wittkof'un katılacağını aktardı. İran ile nükleer anlaşmadan 2018'de tek taraflı ülkesini çeken ABD Başkanı Donald Trump, İran ile doğrudan nükleer müzakere çağrısında bulunan bir mektubu geçen ay İran lideri Ayetullah Ali Hamaney'e göndermişti. Tehditleri de içeren mektuba İran, Umman üzerinden yanıt vererek tehdit ve baskı altında doğrudan müzakere etmeyeceklerini yalnızca dolaylı görüşmelere hazır olduklarını duyurmuştu. İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü İsmail Bekayi, dün Tahran'da düzenlediği basın toplantısında, önerdikleri dolaylı müzakere formatı için Washington'un kararını beklediklerini bildirmişti. Bekayi, arabuluculuk için Umman'ın öncelikli aday olduğunu söylemişti. ABD Başkanı Trump ise insanlığa karşı işlenen suçlardan Uluslararası Ceza Mahkemesi tarafından hakkında tutuklama kararı çıkarılan İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile dün Beyaz Saray'daki görüşmesinde, cumartesi günü İran ile ABD arasında görüşmenin "doğrudan" yapılacağını duyurmuştu. Trump, "anlaşmaya varılamazsa İran'ın büyük tehlikeye gireceğini" savunmuştu. Erakçi ise İran ile ABD arasında dolaylı görüşmelerin 12 Nisan'da Umman'da başlayacağını açıklamıştı.

İran'dan ABD'nin yeni yaptırımlarına tepki

Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü İsmail Bekayi, ABD'nin, İran Petrol Bakanı Paknejad ile İran petrolünü taşıyan gemileri işleten bazı şirketlere getirdiği yeni yaptırım kararını kınadı. Amerikalı yetkililerin müzakerelere hazır oldukları yönündeki açıklamalarına işaret eden Bekayi, "İran'a yönelik yeni yaptırımlar, ABD'nin hukuk tanımazlığının ve müzakere söylemlerinin aldatmacadan ibaret olduğunun kanıtıdır." ifadelerini kullandı. Bekayi, "ABD'nin bağımsız ülkelere yönelik yaptırım ve baskı politikasına bağımlılığını uluslararası düzeyde hukukun üstünlüğünün ihlali ve uluslararası barış ve güvenliğe yönelik tehdit" olarak nitelendirdi. ABD'nin İran'ın diğer ülkelerle ekonomik ve ticari ilişkilerini bozmaya yönelik eylemlerinin, "uluslararası hukukun ve serbest ticaretin temel ilke ve kurallarının açık ihlali" olduğunu belirten Bekayi, "İran, bu tür tek taraflı ve gayrimeşru eylemlerin sonuçlarından ve etkilerinden ABD hükümetini sorumlu tutmaktadır." ifadesini kullandı. ABD Hazine Bakanlığı, dün İran Petrol Bakanı Paknejad ile İran petrolünü taşıyan gemileri işleten bazı şirketlere yaptırım kararı aldıklarını duyurmuştu.

İran, Trump'tan henüz mektup almadığını duyurdu

İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü İsmail Bekayi, başkent Tahran'da düzenlediği basın toplantısında ülkesinin dış politika gündemi ve bölgesel gelişmeleri değerlendirdi. Bekayi, Trump'ın İran lideri Ayetullah Ali Hamaney'e gönderdiğini iddia ettiği mektubun sorulması üzerine "Herhangi bir mektup almadık." dedi. ABD ile müzakere ihtimaline ilişkin ise Bekayi, "ABD tarafının 'müzakere veya savaş' ikiliğini kullanması, müzakereler konusunda ciddi olmadıklarını gösteriyor. İran hiçbir zaman böyle müzakerelere girmedi. Baskı altında müzakere etmek anlamsızdır. İran'ın pozisyonu tamamen açıktır." diye konuştu. Bekayi, "İran'ın hiçbir zaman müzakerelere gerçek ve doğru anlamda kapıyı kapatmadığı bir kez daha vurgulanmaktadır ancak biz baskı ve tehdit temeline dayanan bir müzakere teklifini kabul etmiyoruz çünkü bunu prensipte müzakere olarak görmüyoruz." ifadelerini kullandı. Nükleer meselede müzakereleri Avrupa ülkeleri ile sürdürdüklerini aktaran Bekayi, mart sonunda müzakerelere uzmanlar seviyesinde devam edileceğini belirtti. Bekayi ayrıca, güç kullanımı ve güç kullanma tehdidinin tüm yasa ve düzenlemelerle yasaklandığını ve uluslararası hukukun ihlali olarak değerlendirildiğini kaydetti. İranlı Sözcü, ABD'nin Irak'ın İran'dan enerji ithaline muafiyeti uzatmamasıyla ilgili ise ABD'nin tek taraflı yaptırımlarının hiçbir yasal gerekçesi olmadığını ifade ederek "Bölge ülkeleri kendi çıkarlarına göre kararlar almalı ve baskının İran ile ilişkilerine zarar vermesine izin vermemeli. İran bu konuda Irak ile temas halinde." dedi. Trump'ın İran'a müzakere çağrısı ve tehditleri Fox Business Network'e 7 Mart'ta röportaj veren Trump, İran lideri Hamaney'e bir mektup gönderdiğini açıklamıştı. Trump, "Onlara, 'Umarım müzakere edersiniz çünkü askeri olarak girmemiz gerekirse bu korkunç bir şey olacak' diyen bir mektup yazdım." demişti. İran'ın New York'taki Birlemiş Milletler (BM) Daimi Temsilciliği, ABD Başkanı Trump'ın, Hamaney'e mektup gönderdiğine ilişkin açıklamasına dair soruyu, "Şu ana kadar böyle bir mektup almadık." diyerek yanıtlamıştı. Daha sonra ülke medyasına demeç veren bir Amerikalı yetkili, "Trump mektubu yazdı ancak henüz göndermedi." demişti. İran lideri Hamaney, "güvenilmez" olduğunu belirttiği ve İran'ı tehdit eden Trump yönetimi ile müzakereleri yasaklamıştı. Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ve Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi başta olmak üzere İranlı üst düzey yetkililer de ABD ile baskı ve tehdit altında müzakere etmeyeceklerini sıklıkla dile getiriyor. Son olarak Hamaney, önceki gün yaptığı bir konuşmada, ABD'nin müzakere talebiyle sorunları çözmek değil, kendi taleplerini dayatmak ve tahakküm kurmak istediğini ifade ederek İran'ın bunu kabul etmeyeceğini söylemişti.

Tahran-Van tren biletleri satışa çıkıyor

Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, İran Demiryolları ile yapılan görüşmeler neticesinde Tahran-Van yolcu treninin 9 Mart 2025 tarihinde seferlerine yeniden başlayacağını duyurdu. Bakan Uraloğlu, konuyla ilgili yaptığı açıklamada, "Türkiye ile İran arasındaki demiryolu iş birliği, bölgesel ulaşımın güçlenmesi ve turizm hareketliliğinin artırılması açısından büyük önem taşımaktadır. Tahran-Van treninin yeniden seferlere başlaması hem ekonomik hem de kültürel bağları daha da kuvvetlendirecektir." ifadelerini kullandı. Haftada iki kez karşılıklı seferler düzenlenecek İran Yolcu Taşıma Şirketi (RAJA) tarafından işletilecek olan tren, 7 adet 40 kişi kapasiteli kuşetli vagondan oluşacak ve haftada iki kez karşılıklı sefer yapacak. İlk seferin Tahran’dan 9 Mart, Van’dan ise 10 Mart 2025 tarihinde gerçekleşeceğini belirten Uraloğlu, "Tahran-Van Yolcu Treni Pazar ve çarşamba günleri Tahran’dan 13.00’te, Van’dan ise salı ve perşembe günleri saat 21.00’de hareket edecek. Yolcularımız, 22 saatlik keyifli bir seyahati demiryolu konforunda gerçekleştirecekler. Biletler ise 25 Şubat Salı günü satışa sunulacak." dedi. Yaklaşık 10 bin yolcu taşıdı Bakan Uraloğlu, Tahran-Van treninin iki ülke arasındaki turistik faaliyetlere de önemli katkılar sağlayacağını belirtti. Tahran -Van Yolcu Treni çalıştığı 2019 ve 2020 yılında pandemi nedeniyle seferleri ara verilene kadar yaklaşık 10 bin yolcu taşıdığını kaydeden Bakan Uraloğlu, "Bu proje, Türkiye'nin demiryolu taşımacılığında uluslararası iş birliklerini güçlendirme hedefi doğrultusunda atılmış önemli bir adımdır.” şeklinde konuştu. Bilet satışları, TCDD Taşımacılık A.Ş Uluslararası bilet satışına açık olan Adana, Ankara, Eskişehir, İstanbul (Sirkeci), İstanbul (Halkalı), İzmir (Basmane), Konya ve Van gişelerinden yapılacak.

Türkiye-İran Karma Ekonomik Komisyonu toplandı

Toplantı, Bakan Bolat ile Türkiye-İran KEK Eş Başkanı da olan Sadık'ın katılımıyla Ticaret Bakanlığında gerçekleştirildi. İranlı heyeti Ankara'da ağırlamaktan memnuniyet duyduklarını belirten Bolat, Türkiye-İran KEK 29. Dönem Toplantısı'nın geçen yılın aralık ayında Tahran'da başarıyla tamamlandığını hatırlattı. Bolat, söz konusu toplantıda iki ülke arasında mutabakat zaptı imzalandığını anımsatarak, "Bu anlaşmada ticaret, gümrük, tarım, yatırım, finans, ulaştırma, turizm sektörlerinde işbirliğinin ve ticaretin arttırılmasını kapsıyordu. İki ülkenin cumhurbaşkanları, iki ülke arasındaki ticareti orta vadede 30 milyar dolara yükseltme konusunda hedef koydular." dedi. Türkiye ile İran arasındaki karşılıklı ticaretin geçen yıl ciddi artış gösterdiğini vurgulayan Bolat, şunları söyledi: "Türkiye'den İran'a dış ticaretimiz bizim rakamlarımıza göre 2024'te yaklaşık 500 milyon dolarlık bir artış kaydetti. Bu, dengeli ticarete yakındır, daha fazla artmasını diliyoruz. Diğer taraftan Türk yatırımcıların kardeş ülke İran'da 2 milyar doların üzerinde yatırımları bulunuyor. Bu yatırımlar İran'da üretim, istihdam anlamında faydalı oluyor. Türkiye açısından da yatırımlar arttıkça ticaretin karşılıklı olarak hızlandığını görüyoruz." Bolat, Türkiye'nin yılda 2,5 milyon civarında İranlı turist ağırlamasından memnuniyet duyduklarını dile getirdi. Ulaştırma alanında ise iki ülke arasında ortak komitelerin düzenli toplandığını belirten Bolat, şu değerlendirmede bulundu: "Türkiye olarak Van'daki Kapıköy Gümrük Kapımızı modernleştirerek ticaret geçişine de açılması konusunda beklenti içindeyiz. İran tarafında yapılacak bazı düzenlemelerle yakın zamanda o da başarılacaktır. Benzer şekilde Sarısu Sınır Ticaret Merkezinin de inşaatını tamamladık. İran tarafından da açılış konusunda bir aksiyon bekliyoruz. Sayın Cumhurbaşkanı'mızın da direktifiyle başta komşu ülkeler olmak üzere yatırım, ticaret, ulaştırma alanında ilişkilerimizi geliştirmek için büyük bir azimle, kararlılıkla çalışmaya devam edeceğiz." "Özellikle taşımacılık alanında işbirliği geliştirmeyi ümit ediyorum" Bakan Sadık ise dost ve kardeş iki ülkenin her zaman iyi ilişkiler içinde olduğunu ifade ederek, toplantıda daha önce alınan kararların ele alındığını, 30 milyar dolarlık ticaret hacmi hedefinin vurgulandığını bildirdi. Bu hedefe ulaşmak için bazı engellerin ortadan kaldırılması konusunda mutabık kaldıklarına dikkati çeken Sadık, şunları kaydetti: "Mutabakatlarımız arasında Türk ve İran filosunun taşımacılıktaki işlerinin kolaylaştırılması konuları da vardı. Önümüzdeki 3 ay içinde özellikle taşımacılık alanında kapsayıcı bir işbirliği geliştirmeyi ümit ediyorum. İşbirliklerimizi başta transit koridorlar alanında geliştirerek, hem iki ülkede hem de bölgede barışın gelişmesine ve istikrarına katkıda bulunacağız."

İran'da 5,1 büyüklüğünde deprem

Tahran Üniversitesi Sismoloji Merkezinden yapılan açıklamaya göre, merkez üssü Kirmanşah eyaletine bağlı Kasrı Şirin kenti olan 5,1 büyüklüğündeki deprem, yerel saatle 04.32'de kaydedildi. Deprem, yerin 8 kilometre derinliğinde gerçekleşirken, eyalet valiliği tarafından yapılan açıklamada can ve mal kaybı olmadığı bildirildi.

İran’da yasaklanan WhatsApp ve Google Play yeniden erişime açıldı

İran resmi ajansı IRNA’ya göre, İletişim ve Bilgi Teknoloji Bakanı Settar Haşimi ülkede uygulanan sosyal medya yasağının aşamalı kaldırılmasına ilişkin açıklamada bulundu. Haşimi, bugün gerçekleştirilen Sosyal Medya Yüksek Kurulu Toplantısı'nın çok iyi geçtiğini belirterek, "halkın uluslararası imkanlara ulaşması için WhatsApp ve Google Play platformlarına uygulanan yasağın kaldırıldığını" ifade etti. İran, sosyal medya gruplarında organize olunduğu ve devlete karşı faaliyetler yürütüldüğü gerekçesiyle Telegram'ı da yasaklamıştı. Başörtüsü kurallarına uymadığı gerekçesiyle Eylül 2022'de Mahsa Emini’nin gözaltına alınıp polis gözetimindeyken hayatını kaybetmesi üzerine başlayan gösterilerin büyümesi üzerine ülkede WhatsApp, X, Instagram gibi sosyal medya platformları ile VPN programlarının indirildiği Google Play platformu yasaklanmıştı. Özellikle Google Play’in yasaklanması İranlı program yazılımcıları tarafından çokça eleştirilmiş yazılım dünyasından elde edilen payın düşmesine neden olduğu ifade edilmişti. Mesajlaşma programlarının yasaklanması ile İranlı yetkililer yerli yazılımların kullanılması çağrısında bulunmuştu. İranlılar ise yerli yazılımlarda güvenlik sorunlarının fazla olduğunu ileri sürerek kullanmaya sıcak bakmamıştı.

İran, enerji krizini aşmaya çalışıyor

İran'da enerji krizi nedeniyle havanın soğuduğu kış günlerinde, bazı eyaletlerde birçok fabrika ve devlet daireleri tatil edilirken, okullar ise uzaktan eğitime geçti. Petrol zengini ülkede, ekonomik yaptırımlar nedeniyle enerji altyapısına yeterli yatırım yapılamaması, enerji tedarikinde sıkıntıya yol açarken, özellikle kış aylarında sanayi ve yerleşim bölgelerindeki elektrik kesintileri ekonomik ve sosyal sorunlara neden oluyor. Ülkede özellikle kış aylarında artan enerji talebi ile mevcut altyapının yetersizliği birleşince elektrik ve doğal gaz kesintileri kaçınılmaz hale geliyor. "Kombileri 2 derece düşürün" çağrısı Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan, bir süre önce vatandaşlara seslenerek, kombilerini 2 derece daha düşük seviyede çalıştırmalarını istedi. Enerji Bakanı Abbas Aliabadi ise elektrik santrallerine daha fazla gaz verilebilmesi ve vatandaşlara elektrik tedarikinde sorun yaşanmaması için yakıt tüketiminin azaltılması konusunda halka çağrı yaptı. Bazı enerji santrallerinin arızalı olduğuna işaret eden Aliabadi, halkın yakıt tüketimini düşürmesi gerektiğini söyledi. Enerji sorunu nedeniyle aralık ayında, Erdebil, Tahran, Batı Azerbaycan, Simnan, Gülistan, Kuzey Horasan, Rezevi Horasan, Mazenderan, Zencan, Kürdistan ve Kirmanşah gibi bölgelerde tüm eğitim kademelerinde eğitime ara verildi. Fabrika ve atölyeler durdu İran Cumhurbaşkanı Yardımcısı Muhammed Cafer Kaimpenah, 17 Aralık'ta ülkede doğal gaz yetersizliği nedeniyle bazı sanayi bölgelerindeki fabrika ve atölyelerin faaliyetlerinin durduğunu belirtti. Kaimpenah, ülkede doğal gaz ihtiyacının 945 milyon metreküp olmasına rağmen yaklaşık 840 milyon metreküp üretildiğini açıkladı. Tejaratnews haber sitesine göre, ülkenin elektrik ihtiyacının büyük kısmı hala doğal gaz kullanan termik santraller tarafından karşılanıyor. Bu durum, elektrik talebinin en yoğun olduğu dönemlerde yaklaşık 15 bin megavatlık açığa neden oluyor. Sık sık yaşanan elektrik kesintileri, sanayi ve vatandaşlar için ciddi sorunlar oluşturuyor. İran'da, elektriğinin yüzde 94'ünü fosil yakıtlardan üretiliyor. Rüzgar ve güneş enerjisinin payı dünya genelinde yüzde 13 iken, bu oran İran'da yüzde 0.6 seviyesinde. Elektrik kesintileri üretime milyarlarca dolar zarar veriyor Doğal gaza aşırı bağımlılık, teknolojik gelişmelerin yetersizliği ve eski altyapılar, yenilenebilir enerji geliştirilmesini olumsuz etkiliyor. Ayrıca, eski üretim ve iletim altyapısı enerji kaybına neden olup ülke ekonomisine ciddi zararlar veriyor. Bu verimsizlik, maliyetleri artırırken, elektrik şebekesinin güvenilirliğini azaltıyor. Ülkedeki elektrik kesintilerinin sanayi üretimine yıllık 5 ila 8 milyar dolar zarar verdiği tahmin ediliyor. İran, yenilenebilir enerji kapasitesini 2030 yılına kadar yaklaşık 2 bin 500 megavata çıkarmayı planlıyor. Ancak, mali zorluklar ve ekonomik yaptırımlar, yabancı yatırımların ve ileri teknolojilerin ülkeye girişini olumsuz etkiliyor. ABD Enerji Enformasyon İdaresinin (EIA) verilerine göre, Rusya, 47 trilyon metreküple dünyada kanıtlanmış en fazla doğal gaz rezervine sahipken İran da 34 trilyon metreküple en fazla gaz rezervlerine sahip ikinci ülke konumunda.

#Iran