Hırvatistan'da halk, cumhurbaşkanlığı için sandık başına gidiyor
Balkan ülkesi Hırvatistan'da 29 Aralık 2024'te yapılan ilk tur seçimde, Sosyal Demokrat Parti'nin (SDP) adayı olan mevcut Cumhurbaşkanı Zoran Milanovic oyların yüzde 49,1'ini alırken, rakibi Hırvat Demokrat Birliği'nin (HDZ) adayı Dragan Primorac ise yüzde 19,4 oy aldı.
Anketlerde Milanovic önde görünürken, Primorac ise özellikle dış politikadaki konularla rakibine karşı propaganda yürütüyor.
İki aday, özellikle seçim konuşmalarında sık sık Rusya-Ukrayna Savaşı ve İsrail'in Filistin'e yönelik saldırılarındaki karşıt fikirleriyle gündeme geliyor.
Milanovic ve Primorac, katıldıkları bir televizyon programında İsrail'in Filistin'e yönelik saldırıları nedeniyle karşı karşıya geldi.
Olası bir dünya savaşı konusunda Hırvatistan'ın, hazırlık yapması gerekip gerekmediği sorusuna Milanovic, "Hırvatistan'ın hazırlık yapmasına gerek yok. Politikamız barışçıl ama kurnaz ve hesaplıyız. NATO üyelerine de yardım etmek zorundayız ve şu anda bu üyeler Polonya ve Litvanya." cevabını verdi.
Primorac ise Hırvatistan ordusunun her senaryoya hazır olması gerektiğini söyledi.
Milanovic de Primorac'a, "Primorac'in İsrail'deki arkadaşları Itamar Ben-Gvir (İsrail Ulusal Güvenlik Bakanı), toplu katliam yapan kişi." ifadesini kullandı.
Primorac'ın, "siz Hamas'ı destekliyorsunuz" söylemine Milanovic, "Hamas'tan nefret ediyorum." yanıtını verdi.
Milanovic, Ukrayna'ya asker gönderilmesine karşı
Seçim sürecinde, sosyal medya hesabından Ukrayna-Rusya Savaşı hakkında açıklama yapan Milanovic, ülkesinin askerlerinin başkalarının savaşına dahil olmayacağını belirtti.
Başbakan Andrej Plenkovic'in Ukrayna'ya asker gönderilmesi için savunma kanununda değişikliğe hazırlanmasını eleştiren Milanovic, "Başbakan, Hırvatistan ordusunun Ukrayna'ya gönderilmesine zemin hazırlamak isteyebilir ancak ben bu ülkenin cumhurbaşkanı olduğum sürece Hırvat askerleri başkalarının savaşına dahil olmayacak. Plenkovic, Hırvat ordusunu kendi kontrolüne almak istiyor." değerlendirmesinde bulundu.
Primorac ise Milanovic'i "bölücü" kendisini ise "birleştirici" olarak tanımlayarak, ülkesinin politika olarak Batı'nın yanında yer alması gerektiğini savundu.
Zoran Milanovic kimdir?
İkinci dönemi için tekrar aday olan Milanovic, başkent Zagreb'de 1966'da doğdu. Milanovic, Zagreb Üniversitesi Hukuk Fakültesinden mezun olduktan sonra bir süre Zagreb Ticaret Mahkemesinde çalıştı. Milanovic, 1993'te ise Dışişleri Bakanlığına geçerek ülkesinin Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT), Avrupa Birliği (AB) ve NATO misyonlarında görev yaptı.
2008'de SDP Genel Başkanı seçilen Milanovic, partisinin öncülüğünde oluşturulan ittifakın 2011'deki genel seçimi kazanmasının ardından 2011-2016 döneminde başbakanlık yaptı.
Hırvatistan'da 2015'teki genel seçimin ardından partiler uzun süre koalisyon hükümetini kuramayınca, 2016'da erken genel seçim yapıldı. SDP, bu seçimde başarısız olunca Milanovic, parti genel başkanlığını bıraktı. Bir süre siyasetten uzak kalan Milanovic, 2019'daki cumhurbaşkanı seçiminde SDP öncülüğündeki ittifakın adayı olarak yeniden siyaset arenasına döndü. Milanovic, İngilizce, Rusça ve Fransızca biliyor.
HDZ Genel Başkanı ve Başbakan Andrej Plenkovic ile birçok söyleminde karşı karşıya gelmesiyle bilinen Milanovic, daha önce yaptığı açıklamada, "Plenkovic, senin ülke demokrasisine tehdit oluşturduğunu biliyoruz. Aday gösterdiğiniz isme de şimdiden güle güle." ifadelerini kullanmıştı.
Dragan Primorac kimdir?
Bosna Hersek'in Banja Luka şehrinde 1965 yılında doğan Primorac, tıp eğitimi aldı ve genetik alanında çalışmaları bulunuyor. 2003-2009 yıllarında Eğitim Bakanı olarak görev yapan Primorac, hükümetteki HDZ'nin adayı olarak seçimlerde yer alacak.
İnsan hakları ve eğitim reformları konusunda projeler yapan Primorac'ın, özellikle sağlık konusundaki akademik çalışmaları ön plana çıkıyor. AB yanlısı siyasi fikirleriyle tanınan Primorac, ülkesinin dış politikasının güçlendirilmesi için daha fazla çalışılması görüşüne sahip.
Primorac, 2009'da da HDZ'nin adayı olarak girdiği cumhurbaşkanı seçimini ise kazanamamıştı.
38 ülkede toplam 105 oy kullanma merkezi açılacak
AB ve NATO üyesi Hırvatistan'da sandık başına gidecek 3,7 milyondan fazla seçmen, ülkenin yeni cumhurbaşkanını belirleyecek.
Hırvatistan dışında, 38 ülkede toplam 105 oy kullanma merkezi açılacak. Bosna Hersek'te 42, Almanya'da ise 17 oy kullanma merkezi bulunacak. Ayrıca Türkiye, Avustralya, ABD, Sırbistan, İtalya, Avusturya, Karadağ, Kanada, İsviçre, Macaristan, Slovenya, İrlanda, İngiltere, Rusya, Çin ve Kosova gibi ülkelerde de merkezler kurulacak.
İlk turda Milanovic ve Primorac dışında seçime katılan bağımsız aday Marija Selak Raspudic yüzde 9,27, "Mozemo" ittifakından Ivana Kekin yüzde 8,76, Tomislav Jonjic yüzde 3,90, "Most" ittifakından Miro Bulj yüzde 3,67, Vatan ve Ulusal Toplanma Partisinden Branka Lozo yüzde 2,47 ve Niko Tokic yüzde 0,89 oy almıştı.
Hırvatistan'da cumhurbaşkanı seçimi 5 yılda bir yapılıyor ve bir kişi en fazla 2 dönem görev yapabiliyor.
