Avrupa'da futbol ekonomisi büyüyor
UEFA, 2024 yılını içeren Avrupa Kulüp Finansman ve Yatırım Raporu'nda kıtanın 55 ülkesindeki 700'den fazla kulübünün mali durumunu analiz etti.
Rapora göre, pandemiye rağmen, Avrupa kulüp futbol gelirleri 2014 ile 2024 yılları arasında yılda bir milyar avrodan fazla bir oranda artarak 16,5 milyar avrodan tahmini 29 milyar avroya yükseldi.
Futbolda geliri en iyi ligler ve kulüpler kazanıyor
Son 15 yıldaki uzun vadeli perspektifte, yerel futbol TV gelirleri yüzde 131, UEFA müsabakalarından elde edilen gelirler yüzde 322, sponsor ve ticari gelirler yüzde 166 ve gişe gelirleri yüzde 74 arttı. Ayrıca transfer gelirleri de yüzde 179 artış gösterdi.
Sadece son 5 yıldaki gelir büyümesi, büyük ölçüde sponsor ve ticari gelirlerde yüzde 39 ve gişe gelirlerinde yüzde 32'lik artışın birleşimiyle sağlanırken bunun dışında yerel futbol yayın gelirleri sadece yüzde 3 arttı.
Gelirler en iyi ligler ve kulüpler içinde yoğunlaşmaya devam ediyor. Avrupa'nın 5 büyük liginde mücadele eden kulüplerin göreceli payı yüzde 73 düzeyinde bulunuyor.
Ticari ve sponsor gelirleri, küresel profillere sahip en büyük kulüpler tarafından domine ediliyor. Almanya'daki en iyi kulüp, ticari ve sponsor gelirlerinde orta düzey bir Alman kulübünün 7 katını kazanırken, İngiltere ve İtalya'da bu oran 9 kat, İspanya'da 26 kat ve Fransa'da 40 kat daha büyük bir gelire tekabül ediyor.
Sponsorluklar
Avrupa futbolunda bahis siteleri 2024/25 sezonu için en yaygın ana forma sponsoru olurken ancak bu durum en üst düzey kulüplerin yalnızca yüzde 15'ini kapsıyor. Bunun dışında perakende satış yapan şirketler yüzde 12, profesyonel hizmetler yüzde 12, finansal hizmet veren şirketler yüzde 10, havayolu ve otomotiv firmaları yüzde 10 ve yiyecek-içecek markaları yüzde 10 düzeyinde takip ediyor.
Ana forma sponsoru olarak ise kulüpler yüzde 68 oranda hala yerli bir sponsor tercih etme eğiliminde ancak bu pay önceki sezona göre azalırken İngiltere'de 20 ana sponsordan 18'ini yabancı şirketler oluşturuyor.
Futbolcu maaşları
Rapora göre, Avrupa'daki en üst liglerdeki kulüplerde maaşlar, 2023'te bir önceki yıla göre yüzde 6,5 artarak 18 milyar avroya ulaştı. Tüm ücret kategorileri, oyuncu ücretleri, koçluk ve teknik kadro ile idari ve ticari ücretler artık pandemiden önce olduğundan önemli ölçüde daha yüksek durumda bulunuyor.
Birçok kulüp futbolcu maaşlarını kontrol altında tutmak için çok çalışırken maaşlar birçok ligde sürdürülebilir değil. Futbolcu maaşları, Türk kulüpleri gelirlerinin yüzde 88'ini eritiyor.
Bu oranlar İtalyan kulüplerinde yüzde 83'ten yüzde 66'ya, Fransız kulüplerinde ise yüzde 89'dan yüzde 78'e düştü.
Buna karşılık, futbolcu maaşları Avusturya, Danimarka, Almanya, İsrail, Norveç ve Rusya'da gelirin yüzde 60'ından daha azını kapsıyor.
Finansman giderleri
Avrupa'daki kulüplerinin finansman giderleri, 2023'te 1 milyar avroyu aştı ve 2024'te şimdiye kadar yüzde 32 arttı.
İngiliz, İtalyan ve Türk kulüpleri en yüksek finansman maliyetlerini karşılamak zorunda kaldı.
Kulüp borçları pandemi sırasında şişerken 2019 sonu ile 2023 arasında yüzde 40 arttı ve erken raporlama yapan kulüpler arasında borçlar 2024 boyunca yüzde 10 daha arttı.
En pahalı kadro Chelsea'de
İngiltere Premier ekiplerinden Chelsea'nin 2024 mali yılı sonundaki kadrosu, şimdiye kadar bir araya getirilen en pahalı kadro (toplam transfer ücreti olarak 1.6 milyar avro) olup, önceki 2020 Real Madrid kadrosu rekorunu yüzde 24 oranında geride bıraktı.
Manchester City, Manchester United ve Arsenal'in 2024 mali yılının sonundaki kadrosu 1 milyar avrodan fazlaya mal oldu.
Beş yıllık transfer maliyetinde zirve Manchester United'da
Rapora göre, 2020-2024 mali sonuçlarını etkileyen beş yıllık transfer maliyetinde Manchester United (742 milyon avro), Barcelona (674 milyon avro) ve Juventus (637 milyon avro) sırasıyla ilk 4'te, Chelsea ise 481 milyon avro net transfer maliyetiyle beşinci sırada yer alıyor.
Ancak brüt harcamalar çok farklı bir tablo çizerken Chelsea, beş yıllık dönem boyunca transfere yaklaşık 2 milyar avro harcadı; bu, bir sonraki en yüksek harcama yapan kulüp olan Manchester City'den yüzde 70 daha fazla.
Chelsea, bu beş yıllık dönemde 903 milyon avro brüt transfer geliri ile zirvede yer alırken Manchester City, yine ikinci sırada bulunuyor.
