Çin Haberleri - Son Dakika Çin Haber Güncel Gelişmeler

Chancay Limanı, Pasifik ticaretini yeniden şekillendirecek

Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Asya-Pasifik Ekonomik İşbirliği (APEC) Zirvesi kapsamında bir araya geldiği Peru Devlet Başkanı Dina Boluarte ile 14 Kasım'da limanın açılışını yaptı. Çin'in Kuşak ve Yol Girişimi kapsamında inşa edilen Chancay Limanı, bir yanda Çin ile Peru arasında deniz ticareti rotasını kısaltıp lojistik maliyetlerini azaltırken diğer yanda başta Brezilya olmak üzere diğer Güney Amerika ülkelerine sağladığı kara bağlantılarıyla, Asya ile Latin Amerika arasında yeni bir deniz-kara koridoru oluşturacak. Deniz ve kara ticaretinde kritik bir geçiş noktası olarak Pasifik ticaretini bütünüyle yeniden biçimlendirme potansiyeli taşıyan proje, Çin'in, ABD'nin "arka bahçesi" olarak nitelendirilen bölgedeki stratejik nüfuzu artacak olması sebebiyle iki büyük güç arasında jeopolitik rekabet bakımından da önem taşıyor. "Chancay'dan Şanghay'a" APEC Zirvesi için Peru'yu ziyaret eden Çin Devlet Başkanı Şi, limanın açılışındaki konuşmasında, Çin'in, Çin ile Latin Amerika arasında, Chancay Limanı'nın başlangıç noktası olduğu bir deniz-kara koridorunu inşa etmek için birlikte çalışmaya hazır olduğunu vurguladı. Chancay Limanı'nın Peru'nun tarihi İnka Yolu ile Çin'in Deniz İpek Yolu'nun yeni bir bağlantı noktası olacağına işaret eden Şi, "Çinli atalarımız bundan 2 bin yıl önce Pasifik'e yelken açtı ve Doğu ile Batı'yı birleştiren Deniz İpek Yolu'nu şekillendirdi. Perulu İnka halkı da bundan 500 yıl önce dağ yollarında ve vadilerde korkusuzca ilerleyip And Dağları'nı kuzeyden güneye kat ederek İnka Yolu'nu inşa etti." dedi. Şi, Chancay Limanı bağlantısının Kuşak ve Yol'un Peru'da kök salmasını sağlamanın ötesinde küresel boyutta önemi olduğunun altını çizerek, "Chancay'dan Şanghay'a yeni bir deniz-kara geçişinin doğuşuna tanıklık ediyoruz." ifadesini kullandı. Peru Devlet Başkanı Boluarte de Kuşak ve Yol kapsamında inşa edilen limanın, Peru'nun uluslararası gemicilik ve ticaret merkezi olma hedefi doğrultusunda atılmış önemli bir adım olduğunu belirtti. Boluarte, "Liman, Peru'nun, Latin Amerika ile Asya arasında bağlantı noktası olarak konumunu tesis ederek Latin Amerika'nın bütünleşmesi ve refahını güçlendirecek." değerlendirmesinde bulundu. İnşaatı ve finansmanı Çin'den Peru'nun Pasifik Okyanusu kıyısında, başkent Lima'nın 70 kilometre kuzeyindeki 60 bin nüfuslu bir şehir olan Chancay'da inşa edilen mega liman, tüm aşamaları tamamlandığında, 15 güvertesiyle Güney Amerika'nın en büyük derin deniz limanı olacak. Çin'in kıtadaki en büyük altyapı projelerinden olan liman, Çin ile Peru arasındaki gemi nakliyat süresini 23 gün kısaltırken lojistik maliyetleri yüzde 20 azaltacak. Peru hükümeti, 2008'den itibaren bölgede liman inşası için uluslararası ortak ve finansman arayışındayken, Çin'de 2012'de iktidara gelen Devlet Başkanı Şi Cinping'in başlattığı, o dönemki adıyla "Bir Kuşak ve Bir Yol Projesi" ve bu kapsamda 21. Yüzyıl Deniz İpek Yolu'nu inşa etme planı, projenin hayata geçirilmesine zemin sağladı. Çin'in devlete ait gemi taşımacılığı ve liman işletmesi şirketi Cosco, 2019'da Perulu ortağı, dünyanın en büyük maden şirketlerinden Volcan ile limanın inşasına başladı. Yaklaşık 3,5 milyar dolara mal olan projenin finansmanını da Bank of China öncülüğündeki Çin bankaları konsorsiyumu üstlendi. Peru hükümeti, projeden yıllık 4,5 milyar dolar gelir ve 10 yılda 8 bin 550 doğrudan istihdam bekliyor. Deniz derinliği 18 metreyi bulan kıyı hattı bölgeyi büyük bir derin deniz limanının inşasına elverişli kılıyor. Limanın tüm aşamaları tamamlandığında iskeleleri uçak gemilerinin dahi yanaşabileceği kapasitede olacak. Brezilya bağlantısı kritik önemde Chancay, çok sayıda Güney Amerika ülkesini birbirine bağlayan Pan-Amerikan Karayolu üzerinde yer alıyor. Kuzeyde Ekvador ve güneyde Şili'deki kritik limanları birbirine bağlamasının yanı sıra doğusundaki Brezilya ile kurulacak bağlantılarla geniş bir art alan potansiyeline sahip bulunuyor. Chancay Limanı'nın öngörülen kapasitesi, Çin ile Peru arasında halihazırdaki ticaret hacmini oldukça aşıyor. İki ülkenin ticaret hacmi 2023'te 35,27 milyar dolar olmuştu. Kıyaslamak gerekirse Çin ile Brezilya arasındaki ticaret hacmi bu dönemde 157,49 milyar dolara ulaşmıştı. Veriler, Chancay Limanı'nın öngörülen faydaları sağlayabilmesi için Peru'nun yanı sıra Brezilya başta olmak üzere diğer Latin Amerika ülkeleriyle ticarette de kullanması gerektiğini gösteriyor. Çin'in bölgedeki kilit ortağı Brezilya'nın Pasifik Okyanusu'na doğrudan bağlantısı olmaması da Chancay'ı ülke açısından önemli bir çekim merkezi haline getirecek. Brezilya geçmişte daha çok ABD, Arjantin ve Avrupa ile ticaret yaparken bugün Çin ülkenin en büyük ticaret ortağı haline geldi. Brezilya'da Devlet Başkanı Luiz Inacio Lula Da Silva başkanlığında hükümet, "Güney Amerika Entegrasyon Rotaları" projesiyle bölgedeki ulaştırma bağlantılarını çeşitlendirmeyi hedefliyor. Bu bağlamda Peru ile kara bağlantılarını artıracak 5 yeni rota planlanıyor. ABD, "arka bahçesindeki" gelişmelerden tedirgin Çin'in, ABD'nin "arka bahçesi" olarak nitelendirilen bölgedeki stratejik nüfuzu artacak proje, Washington yönetimini tedirgin ediyor. ABD'de yeniden başkan seçilen Donald Trump'ın ilk başkanlık döneminde Dünya Bankası Temsilcisi olan Erik Bethel, mayısta ABD'nin Miami kentinde düzenlenen güvenlik konferansında şu ifadeleri kullanmıştı: "Siz asıl Peru'daki Chancay Limanı Brezilya'ya bağlandığında olacakları bekleyin. Hepimizin için alarm zili çalacak. Eğer buna anlam veremediyseniz Google'a bakın, önemli bir mesele." ABD'li eski yetkilinin dışa vurduğu panik duygusu, Çin'in kıtadaki stratejik ayak izini artırmasının Washington'ı nasıl tedirgin ettiğini ortaya koyuyor. Yakın zaman önce emekliye ayrılan ABD Güney Komutanlığı Komutanı Laura Richardson da Financial Times gazetesine verdiği mülakatta, Chancay Limanı'nın Çin savaş gemilerini barındırabileceği, bu sebeple güvenlik riski oluşturacağı uyarısında bulunmuştu. Çinli yetkililer limanın sivil ticaret dışında herhangi başka kullanım amacını dile getirmese de, ABD ordusu ve istihbaratı, Çin'in inşa ettiği deniz aşırı limanları, askeri kullanım olasılığını da hesaba katarak çift işlevli tasarladığı iddiaları daha önce raporlarında dile getirmişti.

Uzay seyahati için biletler satışa çıktı

Çin'de bir uzay ve havacılık şirketi, 2027'de planladığı uzay turizmi seferinin biletlerini satışa çıkardı. Ulusal basında yer alan haberlere göre, dün akşam e-ticaret sitesi Taobao üzerinden iki bilet tanesi 1,5 milyon yuandan (210 bin dolar) satıldı. Merkezi Çin'in Ciangsu eyaletinde bulunan "Deep Blue Aerospace" adlı şirket, ülkede uzay turizmine yönelik satış yapan ilk şirket oldu. 2027 yılında roketle bir yörünge altı seferi düzenlemeyi hedefleyen şirket, 12 dakika sürmesi planlanan bu seferin en az 5 dakikasında yolcuları atmosfer dışında dış uzaya taşıyarak ağırlık hissinin kaybolmasını deneyimlemelerini sağlamayı vadediyor. Yörünge altı seferinin, özel bir uzay uçağıyla değil roketle yapılacak olması, şirketin gelecek iki yılda çok sayıda insansız uçuş testi yapmasını gerektirecek. Yeniden kullanılabilir özellikteki roket teknolojisinin de yardımıyla ileride bu türden uzay yolculuklarının çok daha ucuza mal edilebileceği öngörülüyor. Şirket, gelecek ay sefer için daha fazla bilet satmayı planlıyor.

Şıncou-19 mekiği uzay istasyonuna ulaştı

Çin İnsanlı Uzay Programı Ajansından (CMSA) yapılan açıklamaya göre, taykonotlar Cay Şücı, Song Lingdong ve Vang Haozı'yı yaşıyan Şıncou-19 uzay mekiği, uzay istasyonunun çekirdek modülüne kenetlendi. Yaklaşık 6,5 saat süren yolculuğun ardından istasyona ulaşan taykonotlar, mekikten modüle geçerek uzay istasyonuna girdi. Yeni ekip, Şıncou-18 mekiğiyle 25 Nisan'da istasyona gönderilen ve 6 aydır görev yapan taykonotlar Yı Guangfu, Li Cong ve Li Guangsu ile yörüngede buluştu. İki grubun görev devir teslimini tamamlamasının ardından eski ekip 4 Kasım'da Dünya'ya dönecek. Yeni taykonot grubunu taşıyan Şıncou-19 uzay mekiği, bu sabah Long March 2F roketiyle Gobi Çölü'ndeki Ciuçüen Uydu Merkezi'nden fırlatılmıştı. İlk kadın uçuş mühendisi Seferin komutanlığını üstlenen 48 yaşındaki Cay, daha önce 2022'de "Şıncou-14" seferiyle uzay istasyonuna yolculuk etti. Her ikisi de 1990 doğumlu diğer taykonotlar Song Lingdong ve Vang Haozı ise ilk kez insanlı uzay görevinde yer alıyor. Song, daha önce Çin Hava Kuvvetlerinde pilot, Vang ise Çin Havacılık Uzay Bilimi ve Teknolojisi Şirketinde mühendis olarak görev yaptı. Çin'in insanlı uzay seferlerinde yer alan ilk kadın uçuş mühendisi Vang, bu seferlere katılan üçüncü kadın taykonot oldu. Çin'in uzay istasyonu "Tiengong" Çin, ABD'nin uzay araştırmaları alanındaki iş birliğini yasaklaması ve Uluslararası Uzay İstasyonu (ISS) programına katılımının engellemesi nedeniyle Dünya yörüngesinde kendi uzay istasyonunu kurdu. Bir çekirdek modül, 2 laboratuvar modülünden oluşan ve uzay teleskobu eklenmesi planlanan Tiengong Uzay İstasyonu, Rusya'nın artık faal olmayan Mir Uzay İstasyonu model alınarak inşa edildi. İstasyonun ana parçası "Tienhı" (Göksel Uyum) çekirdek modülü 29 Nisan 2021, ilk laboratuvar modülü "Vıntien" (Gökleri Aramak) 24 Temmuz 2022, ikinci laboratuvar modülü "Mıngtien" (Gökleri Düşlemek) ise 31 Ekim 2022'de fırlatıldı. Çekirdek modüle laboratuvar modüllerinin eklenmesiyle istasyonun "T" biçimli ana iskeleti tamamlanırken istasyon "uygulama ve geliştirme" aşamasına geçti. "Şüntien" (Gökleri Dolaşmak) adı verilen uzay teleskobunun da ayrı bir modül olarak istasyona eklenmesi planlanıyor. Üç kişilik taykonot ekibinin dönüşümlü görev yaptığı istasyona "Şıncou" (Kutsal Gemi) mekikleriyle personel, "Tiencou" (Gök Gemisi) mekikleriyle de ikmal malzemeleri taşınıyor.

Çinli Sanayi Şirketlerinden Sert Düşüş

Ulusal İstatistik Bürosu'ndan (UİB) yapılan açıklamaya göre, yıllık cirosu 20 milyon yuanın (yaklaşık 2,81 milyon dolar) üzerindeki sanayi işletmelerinin toplam karı, Ocak-Eylül 2024 döneminde 5 trilyon 228 milyar yuana (yaklaşık 742,6 milyar dolar) ulaştı. Toplam karlar, eylülde geçen yılın aynı ayına göre yüzde 27,1 azalarak bu yılın en sert düşüşünü kaydetti. Karlar ağustosta da yüzde 17,8 azalmıştı. Eylülde karlılık, devlete ait şirketlerde yüzde 6,5, özel sektör işletmelerinde ise yüzde 9,6 azaldı. Toplam karlar, ilk 9 ayda geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 3,5 azalırken, ilk 8 aydaki yüzde 0,5'lik büyüme trendi negatife döndü. İlk 9 ayda devlete ait şirketlerin karları yüzde 1,3, özel sektör işletmelerin ise yüze 2,6 düştü. Sanayi karlılığındaki düşüş, dünyanın en geniş sanayi üretimine sahip Çin'de zayıf iç talep, deflasyon, gayrimenkul sektöründeki düşüş gibi kronikleşen problemlerin ekonomik büyümeyi ne denli olumsuz etkilediğinin yeni bir kanıtı oldu. Çin'de hükümet ve ekonomi yönetiminden sorumlu kurumlar, son bir ayda bazı canlandırma tedbirleriyle ekonomik büyümeyi teşvik etmeye yönelik adımlar atsa da bunların etkileri henüz reel ekonomiye yansımış değil. Çin ekonomisi, ilk 9 ayda yüzde 4,8 büyüyerek, hükümetin bu yıl için "yüzde 5 civarında" olmasını öngördüğü büyüme hedefinin altında performans göstermişti.

Uzay seyahati için biletler satışa çıktı

Hindistan Türkiye'nin BRİCS üyeliğini engelledi

Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika'nın kurucu üyeleri olduğu ve ülkelerin baş harflerini alan BRİCS'e Türkiye'nin katılımı engellendi. Bild'in haberine göre; Hindistan, Türkiye'nin Pakistan ile yakın ilişkilerini gösterip üyeliği veto etti. ABD düşünce kuruluşu “Carnegie International Peace’e Bağış”ta Türk dış politikası uzmanı Insider Sinan Ülgen, oylama bile yapmadı. En son İran, Mısır, Etiyopya, Birleşik Arap Emirlikleri ve Suudi Arabistan BRICS bloğuna katıldı. Türkiye, Azerbaycan ve Malezya resmen kabul başvurusuda bulunmuş. Ancak Ülgen'e göre, bu kadar hızlı bir şekilde daha fazla genişleme olmayacak. “Başka bir genişleme dalgasına karşı olan birkaç ülke var.”

Çin'de 5 bin yıllık antik mezar keşfedildi!

Araştırmacılar, Çin'in orta kesimindeki Henan eyaletinde yaklaşık beş bin yıllık bir mezar keşfettiler ve bu keşif Çin medeniyetinin kökenlerinin araştırılmasına yardımcı olacak. Xinhua haber ajansı tarafından yapılan açıklamada, “M27 mezarı, Dawenkou kültürüne ait 17 metrekarelik bir alana sahip büyük bir mezardır. Özelliklerine bakılırsa, içine gömülen kişi yüksek bir statüye sahipti ve muhtemelen eski bir hükümdar olabilirdi” denildi. Mezarın, Shangqiu kentinde bulunduğu bildirildi. Mezarda, jasper ve çanak çömlekten yapılmış eşyalar, muhtemelen zenginlik sembolü olan domuz alt çeneleri ve fildişi mücevherler de dahil olmak üzere 350 antik kalıntı bulunuyordu. Mezarın büyüklüğünün ve tarihi eser sayısının, bunun, Dawenkou kültürünün en büyük mezarlarından biri olduğunu gösterdiğine işaret edildi. Shoudou Eğitim Üniversitesi Tarih Bölümü'nde doçent olan Zhu Guanghua, “Bu keşif Wangzhuang kalıntılarının sıradan yerleşim yerleri olmadığını, tarih öncesi antik Huayi krallığının başkenti olduğunu gösteriyor” dedi. 2024 yılında bu arkeolojik alanda kazı yapan arkeologlar, gömülenlerin yüksek statüsüne işaret eden eserlerin bulunduğu 45'ten fazla mezar keşfetti. DAWENKOU KÜLTÜRÜ Dawenkou kültürü, Çin'in Şantung eyaletinde MÖ 4100'den 2600'e kadar var olan bir Neolitik kültürdü. Kültür, Yangshao kültürüyle birlikte var olup Anhui, Henan ve Jiangsu eyaletlerinde de gelişmiştir. Dawenkou sit alanlarında turkuaz, yeşim ve fildişi eserler yaygın olarak bulunur. Timsah davullarının en eski örnekleri Dawenkou sitelerinde görülür. Dawenkou çömleklerinde, muhtemelen Shang Hanedanı gibi sonraki yazılarla ilgili neolitik işaretler bulunmuştur.

Çin'in mali teşvik paketi beklentileri karşılamadı

Manukyan, Çin hükümetinin açıkladığı mali teşvik paketine ilişkin AA muhabirine değerlendirmelerde bulundu. Paketi ikiye ayırmak gerektiğini belirten Manukyan, basında 2 trilyon yuan diye konuşulan bazı rakamların yer aldığına ancak bunların karşılanmadığına dikkati çekti. Manukyan, dolayısıyla bunun finans piyasalarını tatmin etmeyen bir paket olduğunu belirterek, şöyle devam etti: "Çok yerini bulan bir paket değil. Bu nedenle kısa vadede piyasaları kötü etkileyebilir. Bir günlük satış da görebiliriz ama kamu çok aktif olduğu için şu anda bir düşüş trendini tetikleyecek bir durum değil. Şimdi Maliye Bakanlığı 'bütçe hedeflerimiz gerçekçi ve geçerli. Zaten 2 trilyon yuanın üzerinde özel tahvil ihracı yapacağız sene sonuna kadar. Herhangi bir şekilde finansal bir problemimiz yok. Dolayısıyla bu şekilde devam etmemiz son derece rahat bizim açımızdan.' diyor. Merkezi hükümetin borcu düşük gözüküyor ama herkes biliyor ki yerel hükümetler ve hatta bazı bankacılık ürünlerinde merkezi hükümet tarafından garanti edilmiş olan borçlanmalar. Dolayısıyla aslında kamu, 'Ben rahat bir durumdayım, daha fazla borçlanabilirim.' dediğinde çok da öyle olmadığını biliyoruz." "Orta uzun vadede sorunun çözümüne yönelik değil" Paketin önemli bazı önemli noktaları olduğuna işaret eden Manukyan, bunlardan birinin yerel hükümetlerin biraz gri bir şekilde borçlanmaları olduğunu söyledi. Manukyan, bu durumun büyümenin önüne geçmeye başladığının altını çizerek, "Şimdi bunlarla bir swap yapılacak. Yani sorunlu borçlar, yerel hükümetlerin bilançosundan kamunun bilançosuna aktarılacak. Dolayısıyla yerel hükümetlerin bütçeleri rahatlayacak, harcama yapma imkanları artacak ve bu da ekonomiyi canlandırabilir. Bu iyi bir adım ama 2015'te de benzer bir adım atılmıştı. Dahası bu 'borçla büyümeye devam edin' sinyalini veren bir adım. Dolayısıyla orta uzun vadede sorunun çözümüne yönelik değil." diye konuştu. İkinci noktanın ise bankacılık sektörüne sermaye enjekte edilmesi konusu olduğunu vurgulayan Manukyan, Çin finans piyasasının 450 trilyon yuanlık bir sektör olduğunu aktardı. Manukyan, bankacılık sektörünün ise 175 trilyon yuan büyüklüğünde olduğunu belirterek, şunları kaydetti: "Buraya nasıl bir para aktaracaksınız? İlk pakette konuşulan 1 trilyon yuan, yani 140 milyar dolarlık bir kaynak vardı. Büyük bankalara bu veriliyordu. Bu çok yetersiz. Küçük bankalar faydalanabilecek mi? Büyüklüğü ne olacak? gibi soru işaretleri de var. Bir diğer önemli nokta özel tahvil ihraçlarıyla boş konutlar satın alınacak ve sosyal konutlar haline getirilecek. Boş konut stoku çok büyük. Sosyal konut haline getirildiğinde yine konut fiyatları eğer düşerse yerel hükümetlerin üzerine bir yük daha mı binecek? 100 yuandan aldığınız ev 90 yuana düştüğünde ne olacak? Bu paket Çin'deki var olan ana sorunu yani tüketimin düşüklüğünü canlandıracak bir paket değil. Emlak sektöründe bankacılık sektörünün bilançosunu kuvvetlendirmek gerekiyor. Yerel hükümetlerin bütçeleri çok iyi değil. Bunlara yönelik adımlar atılmış ama günün sonunda canlandırılması gereken aslında tüketici tarafı. Ona yönelik bir adım olmadığını görüyoruz. Dolayısıyla bu paket yüzde 5'lik bir büyüme hedefinin yakalanması açısından pozitif ama ekonomik sorunlara neden olan politikaların geride bırakılarak yeni politikalara doğru bir yürüyüş değil."